De afgelopen maanden horen we het steeds vaker. De financiële sector moet zich gaan richten op de financiële zelfredzaamheid van consumenten. Wij Nederlanders moeten financieel bewust worden, zodat we financieel zelfstandig en verantwoord zijn en daardoor vooral financieel onbezorgd kunnen leven. En om dat voor elkaar te krijgen, staat de financiële sector voor een uitdaging.
Hebben wij onze klanten voldoende beschermd?
Of het nou gaat om de woekerpolisaffaire, discutabele provisies, onvoldoende inzichtelijke producten of de aflossingsvrije hypotheekregelingen, we zijn het over één ding eens; we hebben als financiële sector onze consumenten af en toe een beetje in het diepe gegooid. Weliswaar vaak met de juiste intenties, maar zonder voldoende gebruik te maken van onze glazen bol. Met alle gevolgen van dien. Zo namen we bijvoorbeeld jarenlang het pensioen van consumenten onvoldoende in ogenschouw bij het adviseren over de hypotheek. Dat was immers op grond van de toenmalige wet- en regelgeving geen verplichting. Inmiddels worden we regelmatig geconfronteerd met de keuzes die we in het verleden hebben gemaakt. De Wet op financieel toezicht (Wft) is niet voor niets tot stand gekomen, maar we zijn er nog niet. Hoe gaan we het consumentenvertrouwen verder herstellen? En hoe helpen we kwetsbare consumenten om de boel weer op de rit te krijgen?
De financiële doe-het-zelver
Gelukkig is er niet alleen in de markt maar ook bij de consumenten een hoop veranderd. Consumenten geven hun financiële vraagstukken niet zomaar meer uit handen. Zij hebben immers geleerd dat het af en toe best handig is om zelf met een schuin oog mee te kijken. Sterker nog, door onze huidige informatiemaatschappij hebben veel consumenten toegang tot financiële kennis die zij eerder niet hadden. En dus kunnen ze veel zelf regelen. Termen als execution-only, selfservicing en online advies zijn niet meer weg te denken uit de financiële dienstverlening.
De financiële therapeut
Op grond van de huidige ontwikkelingen vragen we ons steeds vaker af waar de toegevoegde waarde van de adviseur nou echt ligt. Heeft de consument ons nog wel nodig? Wat ons betreft wel. Wij mensen zijn namelijk goed in staat om keuzes te maken op de korte termijn. We willen dat mooie woonhuis aan de rand van het centrum morgen al hebben. En als we onze partner het ja-woord geven, staan we in de regel niet stil bij een eventuele scheiding. Impactvolle veranderingen in de toekomst zijn vaak een ver-van-ons-bed show. En juist daar zit de kracht van financieel professionals. Als financieel dienstverleners zijn we namelijk in staat onze consumenten een spiegel voor te houden. We zijn bij uitstek de experts als het gaat om life changing moments en zijn ervaringsdeskundigen voor wat betreft de grilligheid van de economie. We zagen het gebeuren, hebben het boetekleed aangetrokken, de klappen gevangen en zijn weer opgestaan.
Van repareren naar initiëren
Wetende wat was, wat is en wat gaat komen, staan we voor de uitdaging om hier ook wat mee te gaan doen. De AFM helpt ons een handje mee door richtlijnen op te stellen en ons soms een schop onder de kont te geven. Onze reactieve houding brengt wel het risico met zich mee dat we denken goed bezig te zijn, totdat er ineens weer een dossier uit de lucht komt vallen. Denk bijvoorbeeld aan het dossier Aflossingsvrij. Dit dwingt ons plotseling om actie te ondernemen, terwijl we net zo lekker bezig waren met onze toekomstdromen. Het gevolg is dat we ons vooral richten op reparatie van wat er eerder niet goed is gegaan, in plaats van dat we gebruik maken van onze lessen uit het verleden.
Inmiddels is de tijd aangebroken om het anders te doen. Laten we leren van de financiële doe-het-zelvers en zelf het heft in handen nemen. Laten we gebruik maken van de informatiemaatschappij die we in onze eigen sector hebben gecreëerd. Laten we ervoor zorgen dat we het vooraf en tijdens goed regelen, in plaats van achteraf tot de conclusie te komen dat we beter ons best hadden moeten doen.
De toekomstbestendige consument
Om onze consumenten écht financieel redzaam te maken, zijn we vanaf de start betrokken. We leren ze niet alleen hoe ze hun situatie nu op kunnen lossen, maar ook hoe ze in de toekomst financiële uitdagingen kunnen beperken. We geven ze een kijkje in de toekomst, zodat ze op grond van de wetenschap van vandaag de juiste keuzes maken. Mét daarbinnen ruimte voor verandering. We maken ze financieel bewust door inzicht te geven in hun kunnen maar ook in hun valkuilen. We geven ze de tools om het zelfstandig te regelen maar kijken zelf met een schuin oog mee. We juichen ze toe vanaf de zijlijn en zijn binnen handbereik waar nodig. En dat allemaal met het doel ze niet meer in het diepe te gooien, maar om ze financieel weerbaar te maken. Zodat ook zij kunnen dealen met de constant veranderende economie, maar vooral met hun eigen life changing moments.